नेपालमै पहिलो पटक आयोजना भएको ‘छोरी पञ्चायत’ कार्यक्रममा बालिकाहरुले सामाजिक, आर्थिक र राजनीतिक अधिकारको माग गरेका छन् । काभ्रेपलाञ्चोकको नमोबुद्व नगरपालिकाको बोहरेगाउँमा देशकै पहिलो ‘छोरी पञ्चायत’ कार्यक्रम सम्पन्न भएको हो । भारतबाट महिलाअधिकारको आवाज उठाउने सुनिल जगलानले नेपालमा बालिकाको अधिकारको लडाइँ सुरु गर्न निकै रमाइलो ढंगले छोरी पञ्चायत कार्यक्रमको आयोजना गरेका थिए, जसमा विद्यालयका छात्राहरूबाहेक वरपरका गाउँका महिलाहरूले पनि सहभागिता जनाए ।
पहिलो पटक आयोजना भएको छोरी पञ्चायतको अध्यक्षमा रमा निर्वाचित भइन् । अध्यक्ष निर्वाचित रमालाई संस्कृति र पितृसत्ताको प्रतीक मानिएको नेपालको राष्ट्रिय ढाकाटोपी लगाइयो र संस्कृतिमा समानता कायम होस् भन्ने उद्देश्यले उनको अध्यक्षतामा छोरी पञ्चायत भएको थियो जसमा बालिकाहरूले खुलेर आफ्नो विचार व्यक्त गरेका थिए भने कार्यक्रममा रमाको सचिवको भूमिका सुनिल जगलानले निभाएका थिए । सविना रेग्मीले अहिले छोरीलाई सामाजिक अधिकार दिनुपर्ने बताइन् तर छोरा बराबर परिवारले छोरिहरुलाई खाना नदिँदा कसरी राजनीतिक र सामाजिक अधिकारप्राप्तिको आशा गर्ने सकिन्छ भन्ने प्रतिप्रश्न गरेकी थिइन् ।
कार्यक्रममा संगीता श्रेष्ठले नेपाली समाजमा अझै पनि छोरी जन्माउन संघर्ष गर्नुपर्ने बताइन् । अब छोरी पञ्चायतको आवाजले हाम्रो अधिकारलाई सचेततापूर्वक रक्षा गर्नुपर्छ भन्ने कुरा सरकारले बुझ्नुपर्छ । दिया डोटेलले भनिन्, हाम्रो देशमा पनि भारतका सुनिल जगलानजस्ता केटीहरूलाई सहयोग गर्ने दाजुभाइ हुनुपर्छ । यस्तै, माया मोक्तानले आजसम्म आफ्नो सम्पत्तिको हक पनि नपाएको बताइन् । पञ्चायतको अन्त्यमा २० वर्ष नपुग्दै युवतीसँग विवाह गर्नेलाई ३ वर्ष कैद र ५ लाख रुपैयाँ जरिवाना गर्ने सामूहिक निर्णय भएको थियो । यसका साथै यसमा संलग्न व्यक्तिलाई जरिवानासँगै सजायको व्यवस्था हुनुपर्छ ।यसका साथै छोरीहरूलाई उनीहरूको सामाजिक, आर्थिक र राजनीतिक अधिकार पनि दिनुपर्छ। छोरी पञ्चायतका संयोजक सुनिल जगलानको भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र राष्ट्रपतिबाट पटकपटक प्रशंसा भइसकेको छ भने अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाले उनको अभियानलाई भारतमा सकारात्मक परिवर्तनको आधार मानेका छन् ।
सन् २०२१ को जुन महिनामा नेपालमा ‘सेल्फी विथ डटर’ अभियान सुरु गरिएको थियो, जसलाई यहाँ निकै मन पराइएको छ र सेल्फी विथ डटरका तीन विजेतालाई २१ हजार, ११ हजार र ५१०० रुपैयाँ पुरस्कार प्रदान गरिएको छ । नेपालका तत्कालीन महिला बालबालिका तथा जेष्ठ नागरिक मन्त्री जुली महतोले उक्त अभियानमा सहभागी भइ प्रशंसा गरेकी थिइन् । छोरी पञ्चायतका संस्थापक सुनिल जगलानले नेपालमा बालिकाको अधिकारका बारेमा चेतना अभिवृद्धि गर्ने र पुरुषले आफ्नो अधिकार खोस्ने कुरीति त्याग्नुपर्छ भन्ने अनुभूति गराउने प्रयास गरिरहेको बताए । छोरी पञ्चायतमा नमो बुद्व नगरपालिकाका उपमेयर रामदेवी तामाङको सहभागिता थियो भने नेपाल इन्टरनेट फाउण्डेसनको टोलीको सहभागिता रहेको थियो ।
